Baza wiedzy

6 lutego 2025 roku Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji na Ukrainę oraz ochronie bezpieczeństwa narodowego. Zmiany wprowadzone przez nowelizację wprowadzają nowe obowiązki dla przedsiębiorców zajmujących się importem i eksportem. Nowe przepisy mają na celu uszczelnienie systemu sankcji wobec Rosji i Białorusi, a ich przestrzeganie jest kluczowe dla legalnego prowadzenia działalności gospodarczej.

📌 Pełna treść ustawy dostępna jest pod adresem: Polska ustawa sankcyjna

Nałożone sankcje dotyczą wybranych grup towarów. Są to m.in.:

• Towary podwójnego zastosowania: Produkty i technologie, które mogą być używane zarówno do celów cywilnych, jak i wojskowych, takie jak zaawansowane systemy telekomunikacyjne, elektronika czy oprogramowanie szyfrujące.

• Zaawansowane technologie: Obejmują półprzewodniki, mikroprocesory, systemy nawigacyjne oraz technologie lotnicze.

• Sprzęt i technologie wojskowe: Wszelkiego rodzaju broń, amunicja, części zamienne oraz systemy radarowe.

• Maszyny i urządzenia przemysłowe: Maszyny wykorzystywane w przemyśle ciężkim, metalurgii oraz sektorze wydobywczym.

• Surowce strategiczne: Metale ziem rzadkich oraz inne surowce kluczowe dla przemysłu zbrojeniowego.

• Dobra luksusowe: Produkty takie jak pojazdy premium, biżuteria, zegarki czy wysokoprocentowe alkohole.

• Produkty i technologie energetyczne: Urządzenia oraz technologie związane z wydobyciem i przetwarzaniem ropy naftowej oraz gazu ziemnego, a także technologie służące do budowy infrastruktury energetycznej.

• Produkty rolno-spożywcze: Nawozy oraz wybrane produkty rolno-spożywcze pochodzenia rosyjskiego i białoruskiego zostały objęte sankcjami, w tym wysokimi cłami uniemożliwiającymi ich import.

• Produkty chemiczne: Niektóre produkty chemiczne, w tym wybrane nawozy, zostały objęte sankcjami.

• Produkty metalurgiczne: Ograniczenia dotyczą importu wybranych produktów metalurgicznych, takich jak stal i aluminium.

• Produkty drzewne: Zakaz importu drewna i wyrobów drewnianych z Rosji i Białorusi.Lista sankcjonowanych towarów obejmuje również inne strategiczne kategorie produktów, których obrót podlega ścisłym regulacjom.

Zmiany wprowadzone przez nowelizację

Nowelizacja ustawy wprowadza kilka istotnych zmian w regulacjach dotyczących sankcji wobec Rosji i Białorusi, które mają bezpośredni wpływ na sposób prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Oto kluczowe zmiany:

1. Zmiana okresu obowiązywania zarządu przymusowego

Nowelizacja wydłuża okres obowiązywania zarządu przymusowego w przypadku przedsiębiorstw objętych sankcjami. Z dotychczasowych 24 miesięcy, okres ten został wydłużony do 36 miesięcy. Celem tej zmiany jest umożliwienie pełnego zbycia środków finansowych i zasobów gospodarczych objętych zarządem, ponieważ dotychczasowy okres okazał się niewystarczający.

2. Obowiązek weryfikacji końcowego użytkownika towarów

Nowe przepisy nakładają na przedsiębiorców obowiązek zgłaszania danych użytkowników końcowych towarów objętych unijnymi środkami ograniczającymi, jeśli są one eksportowane do państw, które mogą brać udział w obchodzeniu sankcji. W przypadku tranzytu towarów przez Rosję lub Białoruś, przedsiębiorcy będą zobowiązani do podania szczegółowych informacji, takich jak:

• Potwierdzenie, że tranzyt towarów przez Rosję lub Białoruś nie będzie prowadził do ich odsprzedaży ani przetwarzania przez sankcjonowane podmioty.
• Oświadczenie o miejscu końcowego przeznaczenia towarów (musi to być kraj inny niż Rosja i Białoruś).

3. Zajęcie towarów i przepadek na rzecz Skarbu Państwa

Nowelizacja przyznaje naczelnikom urzędów celno-skarbowych prawo do zajęcia towarów w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów dotyczących sankcji. Towary mogą zostać skonfiskowane na rzecz Skarbu Państwa, jeżeli okaże się, że są wykorzystywane do obchodzenia unijnych środków ograniczających.

4. Zmiana w zakresie dokumentacji eksportowej i importowej

Wprowadzono obowiązek przedłożenia dokumentu odprawy celnej w kraju przeznaczenia w ciągu 45 dni od wyprowadzenia towarów z Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy muszą również zadbać o odpowiednie dokumentowanie eksportu i importu, w tym przechowywanie faktur, umów, certyfikatów oraz zapisów dotyczących płatności.

5. Kary za naruszenia przepisów

Nowelizacja zwiększa sankcje administracyjne i karne dla firm, które nie przestrzegają zasad sankcji. Wśród nowych kar znajdują się:

• Kary finansowe za brak odpowiedniej weryfikacji kontrahentów.
• Zamrożenie środków przedsiębiorstwa w przypadku współpracy z podmiotami objętymi sankcjami.
• Przepadek towarów związanych z obchodzeniem sankcji.
• Grzywny administracyjne oraz możliwość odpowiedzialności karnej dla osób zarządzających firmą.

6. Obowiązek zgłaszania podejrzanych transakcji

Firmy, które podejrzewają, że dany podmiot próbuje obejść sankcje, są zobowiązane do niezwłocznego zgłaszania takich przypadków odpowiednim organom, takim jak GIIF (Generalny Inspektor Informacji Finansowej) lub KAS (Krajowa Administracja Skarbowa). Warto także wprowadzić wewnętrzne procedury raportowania naruszeń (whistleblowing).

7. Zwiększenie uprawnień Generalnego Inspektora Informacji Finansowej

Nowelizacja rozszerza kompetencje Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) o możliwość pozyskiwania informacji o karach finansowych nakładanych przez urzędy celno-skarbowe w związku z kontrolami przestrzegania sankcji. GIIF zyskuje także uprawnienia do żądania dodatkowych informacji od instytucji finansowych.

8. Nowe regulacje w zakresie eksportu i tranzytu towarów

Zmiany w przepisach dotyczące eksportu i tranzytu towarów objętych sankcjami nakładają na przedsiębiorców dodatkowe obowiązki, takie jak:

• Przedłożenie oświadczenia producenta towaru o podjętych działaniach mających na celu weryfikację zgodności z unijnymi regulacjami.
• Potwierdzenie odprawy celnej towarów w terminie 45 dni, pod groźbą sankcji administracyjnych.

📌  Pełne informacje o nowelizacji pod linkiem.

📌  Lista firm sankcyjnych pod linkiem.