Baza wiedzy

Wprowadzenie unijnego systemu handlu emisjami (EU ETS) oraz wymogów FuelEU Maritime to kluczowy element działań Unii Europejskiej na rzecz dekarbonizacji transportu morskiego. Choć te działania mają na celu ochronę środowiska i redukcję emisji gazów cieplarnianych, wiążą się z wyraźnym wzrostem kosztów operacyjnych dla branży logistycznej i transportowej. Prognozy na 2025 rok wskazują, że opłaty środowiskowe mogą się podwoić, co wymaga od firm szybkiego dostosowania się do nowych regulacji.

FuelEU Maritime – na czym polega?

FuelEU Maritime to zestaw regulacji mających na celu ograniczenie emisji w żegludze poprzez:

• Redukcję intensywności emisji statków – o 2% do 2025 roku w stosunku do poziomów z 2020 roku.
• Promocję ekologicznych paliw, takich jak LNG, paliwa syntetyczne czy metanol.
• Stopniowe zaostrzanie wymagań, co zmusza przewoźników do modernizacji flot i stosowania innowacyjnych technologii.

Wymogi te oznaczają dodatkowe inwestycje w:

• Nowoczesne technologie,
• Alternatywne paliwa,
• Strategie operacyjne, takie jak slow steaming (spowolnienie prędkości statków w celu ograniczenia zużycia paliwa).

EU ETS – czym jest i dlaczego jego koszty rosną?

EU Emissions Trading System (EU ETS) to system handlu emisjami, który zmusza przedsiębiorstwa do zakupu uprawnień do emisji CO₂. Transport morski objęto tym systemem od 2024 roku, a jego obciążenia będą sukcesywnie wzrastać:

• W 2024 roku przewoźnicy pokrywają koszty za 40% emisji,
• W 2025 roku udział ten wzrasta do 70%,
• W 2026 roku obejmie pełne 100% emisji.

Rosnące koszty ETS wynikają także z:

• Zmniejszenia liczby dostępnych uprawnień,
• Rosnącego popytu, co dodatkowo podnosi ich ceny.

FuelEU Maritime i EU ETS – wzajemny wpływ

Wymogi FuelEU Maritime oraz ETS są ściśle powiązane. Przewoźnicy wliczają koszty związane z wdrażaniem alternatywnych paliw czy modernizacji flot do opłat ETS, co sprawia, że całkowite obciążenia w 2025 roku mogą się podwoić.

CLECAT apeluje o przejrzystość

Europejskie Stowarzyszenie CLECAT podkreśla, że opłaty ETS i FuelEU Maritime nie mogą być wykorzystywane jako dodatkowe źródło zysków przez przewoźników kosztem klientów. Organizacja apeluje o przejrzystość w strukturze opłat oraz o działania wspierające konkurencyjność portów i firm unijnych.

Jakie są konsekwencje dla branży logistycznej?

1. Wyższe koszty transportu
   Przewoźnicy morscy będą przenosić dodatkowe koszty na klientów, co spowoduje wzrost cen frachtu i konieczność przemyślenia budżetów logistycznych.
2. Zmiany w trasach przewoźników
   Aby ograniczyć koszty ETS, linie żeglugowe mogą wybierać porty w krajach spoza UE, np. w Afryce Północnej lub Turcji. Taka strategia może jednak prowadzić do opóźnień i zmniejszenia konkurencyjności portów unijnych.
3. Osłabienie unijnych portów
   Porty w UE, zwłaszcza te blisko granic z krajami spoza Unii, mogą odnotować spadek ruchu, co wpłynie na ich przychody i znaczenie w globalnej logistyce.

Wprowadzenie unijnego systemu handlu emisjami (EU ETS) oraz regulacji FuelEU Maritime stanowi istotny krok w kierunku dekarbonizacji transportu morskiego. Jednak te zmiany wiążą się z wyraźnym wzrostem kosztów operacyjnych dla firm transportowych, a tym samym dla firm handlowych i produkcyjnych. Przewoźnicy będą zmuszeni do pokrywania większego odsetka swoich emisji CO₂, co w 2025 roku może doprowadzić do podwojenia opłat środowiskowych. Ponadto, wprowadzenie wymogów FuelEU Maritime, takich jak stosowanie alternatywnych paliw czy wdrożenie technologii zmniejszających emisje, wiąże się z dodatkowymi kosztami.

Firmy handlowe i produkcyjne muszą przygotować się na te zmiany, analizując wpływ nowych regulacji na łańcuch dostaw, renegocjując warunki współpracy z przewoźnikami oraz rozważając alternatywne rozwiązania transportowe. Dostosowanie się do rosnących kosztów transportu wymaga także inwestycji w zrównoważone praktyki i monitorowania zmian w przepisach, aby uniknąć negatywnych skutków finansowych i operacyjnych.

Źródła:

• CLECAT Newsletter, CLECAT.org
• Analizy dotyczące branży morskiej na lata 2024–2025